Theo kết luận của Hội thảo tại Thành phố Phan Thiết-tỉnh Bình Thuận, ngày 13 tháng 11 năm 2020, do Ban Tôn giáo Chính phủ chủ trì về việc lấy ý kiến của các chức sắc, chức việc Hồi giáo Bani hai tỉnh: Ninh Thuận, Bình Thuận và một số cơ quan liên quan để thống nhất tên gọi tôn giáo. Đa số các đại biểu tham dự Hội thảo đều thống nhất tạm dùng tên tổ chức “Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani” để gọi cho nhánh tôn giáo “Hồi giáo Bani”. Sau khi kết luận Hội thảo, một số tín đồ cực đoan gởi đơn thư kiến nghị đến các cơ quan chức năng địa phương cũng như trung ương đòi bổ sung danh mục và cấp mã số riêng cho tôn giáo: “Bani” trong danh mục Ban Tôn giáo Chính phủ. Theo công văn Số: 6955/BNV-TGCP, ngày 28/12/2020 về danh mục các tổ chức tôn giáo, tổ chức được cấp chứng nhận ĐKHĐTG. Tại Việt Nam có 36 tổ chức tôn giáo (thuộc 16 tôn giáo). Tại Mục 6, tôn giáo: Hồi giáo,

Tôn giáo hay tín ngưỡng là một vấn đề nhạy cảm trong xã hội, thông qua tôn giáo người dân gửi gắm những ước mơ khát vọng mà họ không thực hiện được. Tôn giáo còn có một nhu cầu tinh thần, có chức năng ru ngủ, có lợi ích tích cực giúp con người hướng thiện. Thế nhưng tại Việt Nam, tôn giáo mà dân tộc Chăm đã tiếp nhận từ thế giới Ả Rập hơn 1200 năm, mà ngày nay tên gọi tôn giáo vẫn chưa được rõ ràng, lập lờ. Trong Danh mục Ban Tôn giáo Chính phủ ghi Hồi giáo (phiên chữ từ Islam, tiếng Ả Rập), trong khi, tỉnh Bình Thuận và Ninh Thuận làm Chứng minh nhân dân ghi, tôn giáo: Bà-ni, hoặc tôn giáo: đạo Hồi, hoặc tôn giáo: Hồi giáo. Trong khi thuật ngữ chính danh mà giáo sĩ chức sắc Champa gọi từ xưa là: Agama Awal (trong đó: Agama nghĩa là “Đạo”, tiếng Phạn Sanskrit; Awal: tiếng Ả Rập (Arabic), Awal mang nghĩa “trước, sớm”, nghĩa là Hồi giáo Sơ khai, Hồi giáo từ trước, Hồi giáo từ ban đầu, Hồi giáo từ khi tiếp nhận vào Champa từ thế kỷ 10, Hồi giáo dòng Sunni chi nhánh Awal, Hồi giáo dòng Awal hoặc có thể gọi Hồi giáo Champa).

Từ thời Champa vương quốc, người Cham ở Panduranga (Thuận Hải) và các dân tộc  Champa khác gọi chung là Urang Champa (ꨂꨣꩃ ꨌꩌꨛꨩ ) ở các địa khu khác nhau như Panduranga, Kauthara (Aia Ru, Aia Terang), Vijaya, Avamarati, Indrapura,.. họ chưa bao giờ dùng chữ "Tết", không biết khái niệm "Tết" và càng không dùng cụm từ: "Tết Ramưwan" hay "Tết Kate". Mấy năm gần lại đây, không rõ từ năm nào mà dân tộc Cham bản địa được VNCS (sau năm 1975, lịch sử VN) ban cho danh xưng "Tết Ramưwan" hay "Tết Kate". Một khi được dân tộc khác, ở đây là phía VNCS (越南 - Yuènán; hay Yuen - ꨢꨶꨮꩆ ) ban cho dân tộc Cham một cái "Tết", thử hỏi người Cham nên vui hay nên buồn?

Chiến tranh Đế quốc Khmer - Champa là một loạt các cuộc xung đột kéo dài từ giữa thế kỷ thứ 10 đến đầu thế kỷ thứ 13. Cuộc đụng độ đầu tiên vào năm 950 khi quân đội Khmer cướp phá tiểu quốc Kauthara của Champa. Căng thẳng giữa Đế quốc Khmer và Champa lên đến đỉnh điểm vào giữa thế kỷ thứ 12 khi cả hai đã triển khai quân đội dã chiến và tiến hành các cuộc chiến tranh tàn khốc. Đế quốc Khmer do dưới áp lực ngày càng gia tăng từ Champa đã rút lui khỏi việc chiếm đóng Champa vào năm 1220 và kể từ đây cuộc xung đột giữa đế quốc Khmer và vương quốc Champa mới chính thức kết thúc.

Trang web Kauthara.org được thành lập vào đầu năm 2015, mục đích giới thiệu và chuyển tải những sản phẩm công nghệ như font Cham, keyboard Cham đa năng, bộ chuyển đổi từ Rumi Champa 2000 sang Srah (Thrah), gõ chữ Cham trên hệ thống điện thoại Android, iOS và PC, … cũng như giới thiệu video học tiếng Cham và nghiên cứu chữ viết Cham đóng góp bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa, ngôn ngữ và chữ viết Cham. Năm 2020, Kauthara.org đã bổ sung thêm chủ đề liên quan đến lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng và tôn giáo Champa. Năm 2025, Tổng Biên tập nâng cấp tên miền (domain name) từ Kauthara.org thành Champa.one (được ví như Kauthara là cấp Negeri (tiểu bang) nay được công nhận cấp Nagara (quốc gia).

Jaya Indravarman III (1139-1145). Vị vua Champa (Raja-di-raja), theo tôn giáo Hinduism, sinh ra tại Vijaya- Champa và qua đời năm 1145 tại Vijaya-Champa. Tên Jaya Indravarman, hoàng tử Dav Veni Laskmi Sinyang. Vua cha Harivarman V (cha nuôi). Vua Harivarman V là vị vua trước không có người thừa kế nên thoái vị vào năm 1129. Con nuôi của nhà vua tên Po Sulika được phong làm Thái tử Champa vào năm 1133, hiệu Jaya Indravarman III. Theo các bia ký tại Đồng Dương và Po Ina Nagar, Jaya Indravarman III sinh năm 1106, được nhận vào hoàng tộc năm 1129 tước hiệu Devaraja, được phong vương (Yuvaraja) năm 1133.

Vua Champa, Harivarman IV (1074-1080), tên thật là Prince Thang (Hoàng tử Thang), tên tiếng Phạn Vishnumurti, Madhavamurti, Devatamurti. Tên hiệu: Yang Po Ku Vijaya Sri Harivarmmadeva. Vị vua Champa (Raja-di-raja), theo tôn giáo Hinduism. Ông sinh ra tại Quảng Nam (Champa) và mất 1081 tại Indrapura. Cha ông là một quý tộc thuộc họ Dừa (các bộ tộc phía bắc), còn mẹ ông là thành viên của họ Cau (các bộ lạc phía nam) mà dân chúng Panduranga cho là dòng vương tôn chân truyền của vương quốc Champa. Hoàng tử Thang rất tự hào về nguồn gốc xuất thân của mình, vì luôn tự nhận là sự kết hợp của hai bộ tộc lớn nhất của Champa: cha là Pralaysvara Dharmaraja, dòng Narikelavansa thuộc đẳng cấp Ksatriya, bộ tộc Dừa ở Amaravati; mẹ thuộc dòng Kramukavansa, đẳng cấp Brahman, bộ tộc Cau ở Panduranga.

Năm 946, vua Khmer là Rajendravarman II (944-968) cùng binh lính từ Angkor đánh thẳng vào Kauthara-Champa (Aia Terang-Nha Trang), cướp nhiều châu báu trong đó có tượng nữ thần Bhagavati bằng vàng (Bhagavati là nữ thần Yang Pu Nagara, là vị thần bảo vệ xứ sở, biểu tượng uy quyền của Champa). Sau đó, lực lượng Champa vùng dậy phản công, đánh bại và đẩy lùi đoàn quân Khmer.  Một năm sau, vua Indravarman III tìm cách tái lập lại mối quan hệ ngoại giao với Trung Hoa.

Họ và tên: Văn Ngọc Sáng

Theo truyền thông trong nước, ngày 16/12/2024 UBND tỉnh Ninh Thuận cho biết Bộ VH-TT-DL đã có văn bản về việc tạm dừng tổ chức Ngày hội văn hóa dân tộc Cham lần thứ VI năm 2024 tại tỉnh Ninh Thuận. Trước đó, tháng 3/2024, Bộ VH-TT-DL đã ban hành quyết định về việc tổ chức ngày hội văn hóa dân tộc Cham lần thứ VI tại tỉnh Ninh Thuận. Trên cơ sở đó, Bộ VH-TT-DL đã cùng với UBND tỉnh Ninh Thuận chủ trì, phối hợp với các địa phương chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu; đồng thời, huy động lực lượng diễn viên, nghệ nhân, vận động viên quần chúng đồng bào dân tộc Cham tích cực tập luyện, chuẩn bị cho ngày hội. Tuy nhiên, ngày 11/12, UBND tỉnh Ninh Thuận có văn bản đề nghị dừng tổ chức ngày hội văn hóa do tình hình thực tế tại địa phương, do đó, Bộ VH-TT-DL đã thống nhất và quyết định dừng tổ chức Ngày hội văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI tại tỉnh Ninh Thuận. Bộ sẽ phối hợp với tỉnh Ninh Thuận tổ chức ngày hội vào thời điểm thích hợp.