![]() Kỷ niệm 66 năm (8/9/1958 - 8/9/2024), ngày Ngô Đình Diệm (Tổng thống Đệ nhất Việt Nam Cộng Hòa từ năm 1955 sau khi thành công trong việc phế truất vua Bảo Đại, cho đến khi bị lật đổ vào năm 1963) đàn áp mặt trận BAJARAKA sau khi dùng chính sách Tây tiến lên khu tự trị của sắc tộc bản địa Tây Nguyên (nối tiếp chính sách Nam tiến của Đại Việt). “Mặt Trận Giải Phóng Dân Tộc Thượng” cũng như tổ chức “BAJARAKA” nhắc cho thần dân Champa (Rhade, Jarai, Cham, Churu, Raglai, Kaho, Bahnar, Stieng, …) nhớ đến tinh thần bất khuất, kiên cường của bậc trí thức và các dân tộc bản địa sống trong chế độ Việt Nam Cộng Hòa. Cuộc khởi nghĩa trên một lần nữa đã khẳng định về lòng yêu nước, sự gan dạ, dũng cảm, quyết tranh đấu và sẵn sàng hy sinh vì sự độc lập của dân tộc và mong muốn khôi phục lại quyền bản địa, tái lập trên lãnh thổ Cao Nguyên một quy chế đặt biệt tương tự như quy chế Hoàng Triều Cương Thổ đã được hoàng đế Bảo Đại ban hành vào năm 1951. Thành viên “Mặt Trận Giải Phóng Dân Tộc Thượng” cũng như thành viên của tổ chức “BAJARAKA” sẽ luôn được thần dân Champa tôn vinh và nhớ ơn như những vị anh hùng dân tộc. |
![]() Lượng Hữu Phú, sinh năm 1997, dân tộc Chăm (Chàm) tại làng Phước Nhơn-Ninh Thuận-Việt Nam. Sau khi tốt nghiệp ngành Tài nguyên và Môi trường, Lượng Hữu Phú xin công tác tại Viện Kỹ thuật Biển Tp.HCM và được kết nạp Đảng Cộng Sản vào năm 2023 tại đơn vị này. Năm 2023, Lượng Hữu Phú được nhận học bổng Thạc sỹ du học Đại học Úc. Tại đây Lượng Hữu Phú có cơ hội tiếp xúc với các tổ chức xã hội dân sự và các tổ chức nhân quyền tại Úc. Từ cơ hội này, Lượng Hữu Phú tìm cách trao đổi với Thành Thanh Dải (người cùng làng Phước Nhơn) đang điều hành Chính phủ Champa lưu vong với vai trò là Thủ tướng Chính phủ (tự xưng). Qua cuộc trao đổi, Thành Thanh Dải hứa sẽ tìm giải pháp giúp Lượng Hữu Phú hưởng qui chế tỵ nạn chính trị và định cư lâu dài tại Úc. Cũng tại cuộc trao đổi này, Thành Thanh Dải đã đề cử Lượng Hữu Phú làm phát ngôn viên của Chính phủ Champa và kiêm chức Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Chính phủ Champa lưu vong của Thành Thanh Dải. |
![]() Theo các nhà nghiên cứu, nhóm ngôn ngữ Cham, còn gọi nhóm ngôn ngữ Aceh-Cham, là một nhóm gồm mười ngôn ngữ nói ở Aceh (Sumatra, Indonesia) và một số quốc gia khác như Kampuchea, Champa (miền trung Việt Nam), Thailand, Malaysia, Laos, America và Hainan (Trung Quốc),... Nhóm ngôn ngữ Cham thuộc ngữ hệ Nam Đảo, tiền thân là nhóm ngôn ngữ Cham nguyên thủy (proto-Chamic), được xem là chủ nhân của nền văn hóa Sa Huỳnh. Nhóm ngôn ngữ Cham lên đất tiền Champa (Việt Nam) từ các đảo Sumatra, Borneo, bán đảo Mã Lai,... Tiếng Aceh-Cham (4,2 triệu người nói), tiếng Cham Campuchia (700.600 người nói), tiếng Cham Jarai (513.930 người nói), tiếng Cham Rhade (398.671 người nói), tiếng Cham-Panduranga (195.000 người nói), tiếng Cham Raglai (146.715 người nói), tiếng Cham Malaysia (85.915 người nói), tiếng Cham Churu (23.875 người nói), tiếng Cham Tsat (10.800 người nói), tiếng Cham Thailand (6.260 người nói), tiếng Cham America (3.600 người nói), tiếng Cham France (1.200 người nói), tiếng Cham Laos (875 người nói),... |
![]() Năm 2014, được sự giúp đỡ của Pgs.Ts. Po Dharma viết đề cương nghiên cứu chuyên ngành lịch sử, Putra Podam tiếp tục nghiên cứu lịch sử tại Đại học UM (University Malyasia). Thầy hướng dẫn là Gs. Danny Wong (người Hoa chuyên ngành lịch sử tại đại học UM). Danny Wong Tze Ken là tác giả cuốn sách “The Nguyen and Champa during 17th and 18th Century - A Study of Nguyen Foreign Relations”, được Champa nhận in sách và được đăng trong trang báo điện tử Champaka số 5. Thời gian đó, Ts. Nicolas Weber đang giảng dạy tại trường UM (người cùng làm việc với Pgs.Ts. Po Dharma tại Malaysia) Năm 2015, tại đại học UM, Putra Podam phải học thêm 3 môn liên quan chuyên ngành lịch sử và 1 môn tiếng Mã Lai. Riêng môn học tiếng Mã Lai, Putra Podam không thi qua phần viết tiếng Mã Lai, và nhiều lý do khác nên Putra Podam xin thôi theo học lịch sử tại đại học UM, và cũng từ đó Putra Podam và Gs. Danny Wong Tze Ken cũng ít khi gặp nhau. |
![]() Trong khoảng thời gian gần đây, cộng đồng người Khmer Krom tại Campuchia đã liên tục tổ chức nhiều cuộc biểu tình trước sứ quán Việt Nam phản đối chính sách đất đai của Việt Nam. Nguyên do của những cuộc xuống đường này là phát biểu của ông Trần Văn Thông, tham tán sứ quán Việt Nam tại Phnom Penh, nói rằng miền đất Nam Bộ thuộc về Việt Nam từ lâu trước khi Pháp chuyển giao lại cho Việt Nam. Trả lời phỏng vấn đài BBC , ông Thach Setha, Chủ tịch Cộng đồng Khmer Krom ở Campuchia, cho biết : |
![]() Y Jut (Y Jut H'wing) là một nhân sỹ yêu nước người dân tộc Rhade (Ede), một người con ưu tú của núi rừng Tây nguyên. Ông sinh năm 1888 (Có tài liệu ghi 1885) tại Buôn Kram xã Ea Tieu huyện Krong Ana, tỉnh Daklak và mất năm 1934. Sau khi mất, tên ông được đặt làm tên một con đường phố chợ sầm uất nhất Ban Me Thuột từ thời Việt Nam Cộng Hòa. Ngoài ra tên ông còn vinh dự đặt tên cho rất nhiều trường học ở Daklak. |
![]() Ông Ngụy Văn Nhuận (Nara Wiya), sinh năm 1939 tại Palei Padra, Phan Rang, Ninh Thuận, Việt Nam. Ông sinh ra thời chế độ Việt Nam Cộng Hòa, là một bậc đàn anh theo học trường Yersin (Pháp) thập niên 1950. Ông đã tốt nghiệp Cử Nhân Pháp vào năm 1963. Từ 1964 đến 1968, Ông tham gia Lữ Đoàn 101 Dù Hoa Kỳ tại miền Trung Việt Nam với nhiệm vụ Thông Dịch viên. Năm 1969 ông rời lữ đoàn 101 bởi thương tích nhẹ, và chuyển nhận công việc mới làm Quản lý 7 chi nhánh Bia ở miền Trung Việt Nam. Cuối 1969, ông tham gia phong trào FULRO và hoạt động tại Cambodia. Ông cũng từng làm thư ký cho Thiếu tướng Leskosem. |
![]() Từ các tài liệu trên bia đá, sử liệu lịch sử Trung Quốc và Việt Nam, sách cổ Chăm cũng như các bài nghiên cứu của các chuyên gia nước ngoài đã chứng minh rằng tại khu vực Đông Nam Á, Champa đã được thành lập từ thế kỷ thứ 2 và tồn tại đến thế kỷ thứ 19. Đại Việt, sau khi dành được độc lập vào khoảng thế kỷ 10, các vua chúa Đại Việt bắt đầu áp dụng chính sách Nam Tiến, xua quân xâm chiếm lãnh thổ Champa và xóa tên Champa khỏi bản đồ thế giới vào năm 1832 dưới bàn tay của vua Minh Mệnh (1820-1840). |
![]() Cộng đồng Chăm Bani (gồm: Chăm Islam, Chăm Awal, Chăm Ahier), tuy là một dân tộc mất nước nhưng không mất nhân tính. Tiến sĩ tại chức, rõ là một người mất nhân tính, mất nhân cách, … là đối tượng rối loạn tâ.m thầ.n, nên có lối suy nghĩ và phát biểu không lành mạnh, thường hay kích động hận thù dân tộc, tôn giáo. Tiến sĩ tại chức thường phát biểu Bani Islam và Bani Awal khi cầu nguyện chổng mông hít đất,… đưa tín ngưỡng tôn giáo ra làm công cụ trò cười,… đây có phải phát biểu của một kẻ không bình thường? |
![]() Theo truyền thống của một số nước tại khu vực Đông Nam Á, hàng năm vào tháng 4 Tây lịch (tức ngày 1 tháng 1 hàng năm theo lịch các dân tộc), một số dân tộc tại một số quốc gia thường tổ chức Lễ Cầu mưa. Đây cũng là một nghi lễ mừng năm mới đầy ý nghĩa may mắn cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Lễ cầu mưa ở một số nước Đông Nam Á, có thể kể đến: |