Từ thời Champa vương quốc, người Cham ở Panduranga (Thuận Hải) và các dân tộc  Champa khác gọi chung là Urang Champa (ꨂꨣꩃ ꨌꩌꨛꨩ ) ở các địa khu khác nhau như Panduranga, Kauthara (Aia Ru, Aia Terang), Vijaya, Avamarati, Indrapura,.. họ chưa bao giờ dùng chữ "Tết", không biết khái niệm "Tết" và càng không dùng cụm từ: "Tết Ramưwan" hay "Tết Kate". Mấy năm gần lại đây, không rõ từ năm nào mà dân tộc Cham bản địa được VNCS (sau năm 1975, lịch sử VN) ban cho danh xưng "Tết Ramưwan" hay "Tết Kate". Một khi được dân tộc khác, ở đây là phía VNCS (越南 - Yuènán; hay Yuen - ꨢꨶꨮꩆ ) ban cho dân tộc Cham một cái "Tết", thử hỏi người Cham nên vui hay nên buồn?

Trang web Kauthara.org được thành lập vào đầu năm 2015, mục đích giới thiệu và chuyển tải những sản phẩm công nghệ như font Cham, keyboard Cham đa năng, bộ chuyển đổi từ Rumi Champa 2000 sang Srah (Thrah), gõ chữ Cham trên hệ thống điện thoại Android, iOS và PC, … cũng như giới thiệu video học tiếng Cham và nghiên cứu chữ viết Cham đóng góp bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa, ngôn ngữ và chữ viết Cham. Năm 2020, Kauthara.org đã bổ sung thêm chủ đề liên quan đến lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng và tôn giáo Champa. Năm 2025, Tổng Biên tập nâng cấp tên miền (domain name) từ Kauthara.org thành Champa.one (được ví như Kauthara là cấp Negeri (tiểu bang) nay được công nhận cấp Nagara (quốc gia).

Theo truyền thông trong nước, ngày 16/12/2024 UBND tỉnh Ninh Thuận cho biết Bộ VH-TT-DL đã có văn bản về việc tạm dừng tổ chức Ngày hội văn hóa dân tộc Cham lần thứ VI năm 2024 tại tỉnh Ninh Thuận. Trước đó, tháng 3/2024, Bộ VH-TT-DL đã ban hành quyết định về việc tổ chức ngày hội văn hóa dân tộc Cham lần thứ VI tại tỉnh Ninh Thuận. Trên cơ sở đó, Bộ VH-TT-DL đã cùng với UBND tỉnh Ninh Thuận chủ trì, phối hợp với các địa phương chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu; đồng thời, huy động lực lượng diễn viên, nghệ nhân, vận động viên quần chúng đồng bào dân tộc Cham tích cực tập luyện, chuẩn bị cho ngày hội. Tuy nhiên, ngày 11/12, UBND tỉnh Ninh Thuận có văn bản đề nghị dừng tổ chức ngày hội văn hóa do tình hình thực tế tại địa phương, do đó, Bộ VH-TT-DL đã thống nhất và quyết định dừng tổ chức Ngày hội văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI tại tỉnh Ninh Thuận. Bộ sẽ phối hợp với tỉnh Ninh Thuận tổ chức ngày hội vào thời điểm thích hợp.

Chính phủ Việt Nam đã thông qua xây dựng lò hạt nhân nguyên tử trên mãnh đất người bản địa Champa tại địa khu Panduranga. Tôi tiến sĩ Putra Podam, đứa con người bản địa Champa, tôi phản đối Việt Nam xây dựng lò Hạt Nhân Nguyên tử trên mãnh đất tổ tiên Champa chúng tôi. - The Vietnamese government has approved the construction of a nuclear reactor on the land of the indigenous Champa people in the Panduranga region. I am Dr. Putra Podam, a native of Champa. I represent the Champa Bani Association, protesting against Vietnam's construction of a nuclear reactor on our ancestral land of Champa. - Kerajaan Vietnam telah meluluskan pembinaan reaktor nuklear di tanah orang asli Champa di wilayah Panduranga. Saya Dr Putra Podam, anak jati Champa. Saya mewakili Persatuan Champa Bani, membantah pembinaan reaktor nuklear Vietnam di tanah nenek moyang kita Champa.

Awal: Là người Chăm (Chăm Jat, Chăm theo Hindu, …) đã cải đạo theo Islam từ trước, từ nhiều thế kỷ trước, cụ thể từ khoảng thế kỷ thứ 10, nhưng vẫn còn tiếp nhận văn hóa bản địa Champa. Thuật ngữ Awal (gốc từ Ả Rập - Arabic) có nghĩa là “đầu tiên, trước, sơ khai” để ám chỉ cho những người Chăm đã theo Islam từ trước triều đại vua Po Rome (1627-1651) và chỉ chấp nhận Po Allah Thượng đế, là Đấng Tối cao và Duy nhất.  Ahier (Akhir): Là người Chăm đã theo tôn giáo Hindu (Ấn giáo: thờ thần Brahma, Vishnu, Shiva, …) từ khi lập quốc (thế kỷ 2) cho đến thế kỷ 15 khi Champa sụp đổ Thành Đồ Bàn (Vijaya), đây cũng là giai đoạn mà Hindu sụp đổ trên toàn Đông Nam Á, và đây cũng là cơ hội cho Islam phát triển mạnh tại Champa. Thuật ngữ Ahier (gốc từ Ả Rập) có nghĩa là “muộn, sau” để ám chỉ cho người Chăm theo Hindu trước kia thờ tam vị thần Brahma, Vishnu, Shiva, … đến thế kỷ 17 chấp nhận bỏ thờ ba vị thần trên và chấp nhận thờ phượng Po Allah như vị thượng đế Tối Cao. Po Allah xuất hiện trong cộng đồng Chăm Ahier là Thượng đế Duy nhất, nhưng tín đồ Ahier vẫn còn ảnh hưởng tín ngưỡng, văn hóa bản địa như tiếp quản và chăm sóc trên các đền, tháp Champa.

Theo ông, việc có một số người Chăm không muốn nhận mình là Hồi giáo một phần có sai từ chính quyền hiện nay. Trước năm 2017, khi làm chứng minh nhân dân hay các giấy tờ khác, người Chăm có thể khai ở mục tôn giáo là Hồi giáo, Hồi giáo Bani hay là đạo Bani thì phía công an chấp nhận hết (mặc dù ghi không đúng trong Danh mục tôn giáo của Ban Tôn giáo Chính phủ). Tuy nhiên, từ năm 2021, khi chính phủ ban hành Căn cước Công dân có gắn chip để phù hợp với tình hình mới, không có mục tôn giáo và dân tộc, nên họ cho rằng Chính phủ đã xóa tôn giáo Bani và dân tộc Chăm trên Căn cước Công dân, ông nói.

Harei Muk-Kei (Ngày báo hiếu tổ tiên): Được thực hiện vào cuối tháng Sahban. Đây là tháng chuẩn bị đón tháng mới Ramadan, toàn bộ tín đồ được đi tảo mộ tổ tiên cho sạch đẹp, dọn dẹp nhà cửa khang trang, sắm may đồ mới để chuẩn bị đón tháng linh thiêng, bà con được ăn uống, vui chơi, chúc tụng đón mừng tháng Ramawan, cũng là dịp để sum họp gia đình, cha mẹ, anh em và họ hàng. Harei Muk-Kei gần giống tết Nguyên Đán của người Việt, nhưng với người Cham Awal đây chỉ là hình thức tưởng nhớ đến tổ tiên chứ không phải thờ phượng tổ tiên (Muk-kei) hay thờ phượng thần linh (yang), vì trong nhà của người Cham theo hệ phái Awal không lập bàn thờ tổ tiên (điều cấm kỵ). Harei Muk-kei (ngày báo hiếu tổ tiên) chỉ là lễ tục tưởng nhớ tổ tiên trước ngưỡng Ramadan (Ramawan) đang đến, các giáo sĩ (acar) chỉ đọc Thiên kinh Koran và Du-a (Do-a) cho các linh hồn dưới ngôi mộ sớm được siêu thoát. Đây cũng là dịp mọi người trong gia đình, bạn bè về sum họp và cầu mong được Allah phù hộ độ trì. Harei Muk-kei, một phần là lễ tục của Cham Hồi giáo (Hồi giáo Awal), một phần còn ảnh hưởng văn hóa bản địa Champa. Harei Muk-kei cũng là biểu hiện của lòng hiếu thảo, nhớ đến công ơn sinh thành dưỡng dục của tiền nhân, đạo lý uống nước nhớ nguồn, biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã sinh thành và gây dựng nên cuộc sống cho con cháu.

 Giáo sư tiến sỹ Văn Ngọc Sáng (tên Chăm là Putra Podam), người từng có 22 năm giảng dạy toán học và khoa học máy tính tại trường Đại học Tây Nguyên và có nhiều bài viết về lịch sử, văn hoá, ngôn ngữ và tôn giáo của người Chăm trên trang điện tử Kauthara.org- bảo tồn tiếng nói và chữ viết Chăm, lại có ý kiến khác. Ông nói người Chăm (hay tổ tiên người Chăm) không có tôn giáo của riêng mình mà chỉ tiếp thu hai nền tôn giáo lớn trên thế giới. Đạo Hindu (Balamon) du nhập từ Ấn Độ vào nước Champa từ thế kỷ thứ 2 (năm 192) và trở thành quốc giáo cho đến thế kỷ thứ 15 (năm 1471), còn đạo Islam (tiếng Việt: Hồi giáo) được du nhập từ thế giới Ả Rập và thế giới Melayu từ thế kỷ thứ 10 và Islam trở thành quốc giáo từ thế kỷ thứ 16 cho đến thế kỷ 19 (năm 1832).

Ngày Quốc Khánh (Chamic: “Harei Bangsa”; Malaymic: “Hari Kebangsaan” atau “Hari Merdeka”) là ngày đánh dấu một sự kiện lịch sử, chính trị của Mặt trận Giải phóng Champa-Fulro đánh chiếm và làm chủ thành phố Ban Mê Thuột-Daklak. Ngày Quốc Khánh Champa, tiếng Chamic: “Harei Bangsa Champa”, nhằm ngày 20/9/1964. Bản “Tuyên ngôn” chính thức được ba vị lãnh đạo FULRO ký tên: - Thiếu tướng Châu Dara, nhân danh dân tộc Khmer Krom (Khmer Hạ), - Chủ tịch Y Bham Enoul, nhân danh dân tộc Tây Nguyên (Degar-Vijaya), - Thiếu tướng Lès Kosem, nhân danh dân tộc Chăm (Panduranga và Kampong Cham). Chủ tịch Y Dhon Adrong (Chủ tịch chủ trương độc lập Champa) đọc bản “Tuyên ngôn” giải phóng Champa và  Kampuchea Krom ra khỏi ách thống trị của Việt Nam tại Đài Phát Thanh thành phố Ban Mê Thuột-Daklak vào ngày 20/9/1964. Bản tuyên ngôn đề cặp đến danh xưng Cộng hòa Champa” và “Cộng hòa Khmer Krom” được trịnh trọng tuyên bố tại Đài Phát Thanh Ban Mê Thuột trước toàn thế giới, Chính phủ Việt Nam Cộng Hòa, và Quân đội Hoa Kỳ tại Việt Nam.

Đúng một giờ sáng ngày 20 tháng 9 năm 1964, Mặt Trận Giải Phóng Champa-Fulro bắn tia đạn đầu tiên nhằm báo hiệu sự vùng dậy của tổ chức trên toàn khu vực cao nguyên miền trung Việt Nam. Vài giờ sau, lực lượng Mặt Trận Giải Phóng Champa-Fulro đã làm chủ tình hình trại lính Buôn Sarpa, bắt tất cả binh lính Sài Gòn có mặt ở trại và bắt thêm sáu người Mỹ làm tù binh. Y Dhơn Adrơng đứng dậy phất cờ Fulro và đọc bản tuyên cáo trước tù binh Việt Nam và Mỹ với nội dung như sau: Mặt trận Fulro cương quyết giải phóng Kapuchea Krom và Champa ra khỏi ách thống trị của Việt Nam. Bản tuyên bố chính thức đã được ba vị lãnh đạo Fulro ký tên, là Châu Dara nhân danh dân tộc Khmer, Y Bham Enoul nhân danh dân tộc Tây Nguyên và Po Nagar (biệt hiệu của Lès Kosem) nhân danh dân tộc Chăm.