#

Hiểu và sử dụng đúng tên tôn giáo rất quan trọng, vì tôn giáo chi phối sâu sắc đời sống xã hội của người Chăm. Tôn giáo gắn chặt với quá trình phát triển lịch sử của dân tộc Chăm. Vấn đề tôn giáo của người Chăm gắn liền với vấn đề dân tộc và có mối quan hệ với sự phát triển của các tôn giáo trên thế giới đặc biệt là thế giới Hồi giáo và thế giới Melayu. Do đó Hồi giáo của người Chăm ngày nay cũng có ảnh hưởng và chịu sự tác động từ thế giới bên ngoài.

#

Tín đồ Bani theo tôn giáo Hồi giáo Bani (Hồi giáo dòng Bani hay Hồi giáo Champa), đây là Hồi giáo ảnh hưởng tính bản địa Champa. Khác với tín đồ Bani (Quốc tế: Muslim) ở Nam Bộ theo Hồi giáo Islam (Hồi giáo chính thống) là Hồi giáo hoàn thiện dần Thiên kinh Koran. Cả hai nhánh đều thuộc Hồi giáo (Islam), vì cùng giáo chủ (nabi Muhammad), cùng thờ Đấng Tối cao Allah, và dùng thiên kinh Koran (Quran).

#

Tại đại hội ba nhiệm kỳ đã qua, các đại biểu đã thảo luận góp ý và thống nhất tên gọi “Hồi giáo Bani” là hệ phái Hồi giáo dòng Bani (Hồi giáo Champa) của người Chăm ở Việt Nam có nguồn gốc từ Asulam (tiếng Ả Rập: Islam; tiếng Việt: Hồi giáo) đã tồn tại gần 1000 năm, cũng như phương hướng, nhiệm vụ và quy chế về tổ chức hoạt động của Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani trong tỉnh. Theo đó, Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani là một tổ chức của Hồi giáo Bani được thành lập theo nguyện vọng của các chức sắc, tín đồ Bani trong tỉnh và được sự chấp thuận của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

#

Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani Ninh thuận được thành lập theo Quyết định công nhận số: 4106/QĐ-UBND ngày 01 tháng 10 năm 2007 của UBND Tỉnh Ninh thuận về việc công nhận thành phần nhân sự Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Ninh Thuận nhiệm kỳ I (2007 - 2010). Lần đầu tiên trong lịch sử Việt nam, một tôn giáo Chăm được nhà nước Việt nam chính thức thừa nhận theo Pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo ngày 18 tháng 6 năm 2004. Cộng đồng người Chăm Hồi giáo Bani luôn cảm ơn Đảng và Nhà nước đã có chính sách đúng đắn kịp thời phù hợp nguyện vọng của đồng bào.

#

Trong số các mẫu thần được thờ phụng ở Khánh Hòa, thì Thiên Ya Ana (Po Ina Nagar) được coi là mẫu thần chủ đạo. Do có sự khác biệt về tôn giáo, tín ngưỡng nên người Việt ở Khánh Hòa trải qua các các thời kỳ lịch sử đã dần dần Việt hóa các yếu tố tôn giáo, đền tháp của người Champa thành trung tâm tín ngưỡng thờ mẫu quan trọng của người Việt.

#

Web Kauthara.org được thành lập vào đầu năm 2015, mục đích gới thiệu và chuyển tải những sản phẩm công nghệ như font Chăm, bộ gõ Chăm đa năng trên PC, bộ chuyển đổi từ Rumi Chăm EFEO sang akhar Thrah, ứng dụng gõ chữ Chăm trên hệ thống Android, và ứng dụng gõ chữ Chăm trên hệ thống iOS cũng như chương trình giảng dạy tiếng Chăm và nghiên cứu chữ viết Chăm để đóng góp bảo tồn và phát huy những di sản về văn hóa, ngôn ngữ và chữ viết Chăm.

#

Theo công văn của Ban Tôn giáo Chính phủ số: 981/TGCP-TNTGK, Hà Nội ngày 05/11/2020 về việc tổ chức hội thảo với một số nội dung liên quan đến Hồi giáo Bani. Để thống nhất hoạt động tôn giáo và công tác quản lý nhà nước đối với Hồi giáo Bani, Ban Tôn giáo Chính phủ tổ chức hội thảo trao đổi, lấy ý kiến của chức sắc, chức việc Hồi giáo Bani hai tỉnh: Bình Thuận, Ninh Thuận và một số cơ quan liên quan. Hội thảo được tổ chức tại Phan Thiết-Bình Thuận vào ngày 13/11/2020. Hội thảo được tổ chức một cách trang trọng, nghiêm túc, và khẩn trương. Sau khi Ban Tôn giáo Chính phủ phát biểu, đại diện của hai tỉnh Bình Thuận và Ninh Thuận báo cáo tham luận xong, thì ý kiến của chủ trì hội thảo, Ban Tôn giáo chính phủ và một số cơ quan, các chức sắc (Acar) cả hai tỉnh trao đổi ý kiến thẳn thắng và dân chủ.

#

Thời gian gần đây, thôn An Nhơn, Phước Nhơn- Ninh Thuận bỗng dâng xuất hiện nhiều giáo sĩ, thần học,… và hiền nhân trong đó có Ts. Thành Phần. Không biết tự bao giờ mà họ lại quan tâm nhiều đến tôn giáo người Chăm đó là Hồi giáo Bani. Họ quan tâm không phải góp phần xây dựng tổ chức Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani tỉnh Ninh Thuận tốt hơn, mà tìm cách xóa bỏ tôn giáo cha ông có nguồn gốc gần 1000 năm lịch sử.

#

Trích một đoạn báo cáo của Sư cả Xích Dự, chủ tịch Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani tỉnh Bình Thuận viết: “Hồi giáo đã du nhập vào Champa từ khoảng cuối thế kỷ thứ 9 theo con đường tơ lụa và phát triển tùy thuộc từng thời kỳ lịch sử của từng triều đại vua chúa Champa. Đặc biệt khởi sắc từ quốc vương Chế Mân, Chế Bồng Nga, Sunan Ampel, Bố Trì trì, Kabrah, Po Haniim Per, Po At, Po Rome, và tiếp nối cha ông như Cei Brei, Tuan Phaow, Katip Sumat, Katip Ja Thak Wa, Les Kosem,… tín đồ Chăm Hồi giáo Bani ở Kampuchea, Champa và Việt Nam ngày nay tiếp tục gìn giữ mối quan hệ mật thiết giữa Champa và Malaysia nói riêng, giữa Champa với thế giới Malayu và thế giới Hồi giáo nói chung.

#

Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani là một tổ chức tôn giáo, đại dện cho cộng đồng tín đồ Chăm Bani trong tỉnh, được UBND tỉnh Ninh Thuận chấp thuận tại văn bản số 2749/UBND-VX ngày 06 tháng 9 năm 2006, tiếp sau đó Hội đồng chức sắc Balamon, Ban đại diện cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh Ninh Thuận được hình thành; nổi mừng chưa vơi thì Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani, Hội đồng Chức sắc Balamon giáo tỉnh Bình Thuận khai hoa nở nhụy. tất cả Hội đồng cùng một nhịp đi vào hoạt động có tư cách pháp nhân và được công nhận như một tôn giáo chính thức. đây là một vinh dự cho toàn chức sắc, chức việc và các tín đồ trong cộng đồng người Chăm tỉnh Ninh-Bình Thuận.