Champa (Campa: ꨌꩌꨛꨩ ) là một vương quốc độc lập từ năm 192 (thế kỷ 2) sau Công Nguyên, ở miền Trung Việt Nam. Biên giới từ phía bắc tỉnh Quảng Bình kéo dài đến phía Nam của tỉnh Đồng Nai (Biên Hòa). Champa trong thời kỳ hưng thịnh từ thế kỷ thứ 7 đến thế kỷ thứ 10, nhưng sau đó suy tàn dần, cụ thể là đối mặt với các mối đe dọa cuộc Nam Tiến của Việt Nam. Cuối cùng Champa bị xóa tên trên bản đồ thế giới vào năm 1832 (thế kỷ 19).

Thiên kinh Koran của Islam (Hồi giáo) toàn bộ có 30 chương (Juz) bao gồm 114 surah Surah (chương) và 6236 ayat (đoạn câu). Các tín đồ Islam tin rằng Thiên kinh này được mặc khải thông qua thiên thần Jibril (gabriel) đến cho Thiên sứ Muhammad. Do Thiên sứ Muhammad là người không biết chữ, nên mỗi câu Thiên kinh được mặc khải cho 5 người khác phải học thuộc lòng cả 30 chương, những vị này được gọi là Hafis và rất được tôn trọng. Ngoài ra Thiên kinh Koran còn ghi chép lại trên vỏ cây, tấm gỗ, da lạc đà, vải, … Quyển Thiên kinh trọn vẹn đầu tiên ra đời được sắp xếp lại với phần mở đầu là surah alham /al-Hamd hay được gọi là al-Fatihah (khai đề) và kết thúc bằng surah Kul Ak-O Praong hay được gọi là surah al-Nas (nhân loại).

Anh viết “…Trước năm 1975, văn tự Akhar Thrah chủ yếu được truyền dạy cho thế hệ trẻ bởi giới tăng lữ, tu sĩ, chức sắc hay các bô lão, theo qui luật của ngôn ngữ viết truyền thống…”. Cách nhìn nhận này của anh là một Pgs.Ts cũng không khác gì cách nhìn nhận bởi những người Chăm bình dân khác tại quê nhà, vì thực tế ai ai cũng thấy là vậy. Chỉ có điều là, theo anh “giới tăng lữ, tu sĩ, chức sắc hay các bô lão Chăm…” mới là giới anh minh/lão luyện của dân tộc Chăm đáng tin cậy, còn giới “giáo dục, văn hóa và khoa học Chăm” như thầy Nguyễn Văn Tỷ, thầy Nguyễn Văn Đạo, Ts. Quảng Đại Cẩn, nhà thơ/văn Chăm Phú Trạm chắc là “giới ngu xuẩn” hay sao.

Ramawan (Ramadan) năm nay 2021, một số giới trẻ Chăm gửi tin nhắn chúc nhau tin tức, sức khỏe, thịnh vượng, bình an,…là điều đáng tự hào. Tuy nhiên, từ Ramawan cần phải ghi đúng và chính xác để cùng bảo tồn và gìn giữ ngôn ngữ chữ viết Chăm.

MASJID: là phiên âm từ tiếng Arab, là nơi thờ tự, nơi cầu nguyện của tín đồ Hồi giáo trên thế giới. Trong tiếng Anh, Masjid được viết là Mosque, và tiếng Pháp viết là Mosquée. Trong tiếng Cham, MASJID được phiên âm thành:“MAGIK”. Tùy theo khu vực và vùng miền tên gọi này được gọi khác nhau như: Chăm Châu Đốc gọi là: Sâm Magik Chăm Tây Ninh gọi là: Sang Magik Chăm Bình Thuận, Ninh Thuận gọi là: Thang Magik...

Thiệp chúc Lễ Ramadan (Ramawan) năm 2019.

Cham Rumi là bộ gõ chữ Cham Thrah dùng trên điện thoại dòng iOS. Là ứng dụng gồm hai chức năng: bàn phím Cham Thrah và bàn phím Rumi Cam (gõ Rumi Cam EFEO 1997 tự động chuyển Thrah). Phiên bản iOS thiết kế gần tương tự phiên bản Cham Rumi cho dòng điện thoại Android. Cả hai phiên bản đã đăng trên trang web: kauthara.org, và Facebook: Putra Podam.

Cham Rumi là bộ gõ chữ Cham Thrah hữu ích dùng trên điện thoại dòng Android. Là ứng dụng gồm hai chức năng: bàn phím Cam Thrah và bàn phím Rumi Cam (gõ Rumi Cam tự động chuyển Thrah). Đây là phiên bản (Version 1.1), cập nhật (Last updated Feb 10, 2019), trên Google Play Store. Và đăng trên trang web: kauthara.org, và Facebook: Putra Podam.

Xưa nay khi muốn bày tỏ đến sự biết ơn thì ông bà chúng ta thường dùng cụm từ “Dhar phuel”, “Ndua phuel” hoặc “Ndua dhar phuel”. Sau khi Interview Gru Lưu Quang Sang tại Sacramento, Putra Podam có interview tiếp gru Kiều Đại Thọ tại San Hose (Hoa Kỳ) về cụm từ “Dhar phuel” hay “Karun” khi nói đến cụm từ “Cảm ơn”.

Khi muốn bày tỏ thái độ biết ơn đối với ai đó, thì xưa nay người Chăm thường chỉ dùng từ “Ndua Phuel” mang nghĩa “Cảm ơn”. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây một số giới trẻ thường dùng từ “Karun” mang nghĩa “Cảm ơn” như một trào lưu mà chưa hiểu rõ nội dung như thế nào?