San Jose, ngày 25 tháng 03 năm 2025

Sách đính kèm: Agama Awal - Hồi giáo Awal

Tôi tên: Ts.Văn Ngọc Sáng (Putra Podam ), là giảng viên Trường Đại học Tây Nguyên, nay là Tổng Biên tập Báo điện tử Kauthara.org có trụ sở tại tiểu bang San Jose-California-Hoa Kỳ. Nhân danh Tổng Biên tập Báo điện tử Kauthara.org, chúng tôi gởi đến lãnh đạo các cấp chính quyền Việt Nam một việc như sau:

Theo kết luận của Hội thảo tại Thành phố Phan Thiết-tỉnh Bình Thuận, ngày 13 tháng 11 năm 2020, do Ban Tôn giáo Chính phủ chủ trì về việc lấy ý kiến của các chức sắc, chức việc Hồi giáo Bani hai tỉnh: Ninh Thuận, Bình Thuận và một số cơ quan liên quan để thống nhất tên gọi tôn giáo. Đa số các đại biểu tham dự Hội thảo đều thống nhất tạm dùng tên tổ chức “Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani” để gọi cho nhánh tôn giáo “Hồi giáo Bani”.

Sau khi kết luận Hội thảo, một số tín đồ cực đoan gởi đơn thư kiến nghị đến các cơ quan chức năng địa phương cũng như trung ương đòi bổ sung danh mục và cấp mã số riêng cho tôn giáo: “Bani” trong danh mục Ban Tôn giáo Chính phủ.

Theo công văn Số: 6955/BNV-TGCP, ngày 28/12/2020 về danh mục các tổ chức tôn giáo, tổ chức được cấp chứng nhận ĐKHĐTG. Tại Việt Nam có 36 tổ chức tôn giáo (thuộc 16 tôn giáo). Tại Mục 6, tôn giáo: Hồi giáo, gồm 7 tổ chức tôn giáo như:

1. Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo TP. Hồ Chí Minh (Hồi giáo),

2. Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh An Giang (Hồi giáo),

3. Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Ninh Thuận (Hồi giáo),

4. Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh Tây Ninh (Hồi giáo),

5. Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh Ninh Thuận (Hồi giáo),

6. Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Bình Thuận (Hồi giáo),

7. Ban Quản trị thánh đường Al-Noor Hà Nội (Hồi giáo).

Ngày 01/04/2022, văn phòng Chính phủ ban hành văn bản số 1100/ VPCP- HC truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng thường trực Phạm Bình Minh về việc thống nhất tên gọi tôn giáo; Văn bản nêu trích; Trước mắt vẫn giữ tên gọi "Hồi giáo" để đảm bảo an ninh trật tự tại các địa phương và đề nghị các cơ quan liên quan tiếp tục thu thập ý kiến tổng họp báo cáo trực tiếp với Thủ tướng Chính phủ.

Ngày 13 tháng 02 năm 2023, bà Phạm Thị Thanh Trà, UVTW Đảng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ chính thức ký văn bản số 520/BNV- TGCP về việc trả lời thắc mắc của cử tri liên quan đến tên gọi tôn giáo.

Văn bản nêu: " Trong quá trình Hồi giáo truyền bá vào cộng đồng Chăm Việt Nam, qua các giai đoạn lịch sử khác nhau và ở các khu vực khác nhau, Hồi giáo có sự giao thoa tiếp biến với văn hóa bản địa ở mức độ khác nhau, từ đó hình thành hai dòng: Hồi giáo Islam và Hồi giáo Bani. Hơn nữa, Hồi giáo Bani và Hồi giáo Islam không cùng chung một tổ chức, các hoạt động tôn giáo có những khác biệt nhất định với nhau, nhưng xét về nguồn gốc cả hai đều xuất phát từ "Hồi giáo". Trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thông tin tôn giáo của công dân là người Chăm Hồi giáo Bani được ghi rõ cụ thể "Hồi giáo Bani" (không ghi chung là Hồi giáo).

Nhân dịp lễ hội Ramawan (Ramadan) 2025, lãnh đạo thường trực Tỉnh ủy Bình Thuận đến thăm hỏi, chúc tết đồng bào Chăm Bani đang sinh sống tại các huyện Bắc Bình, Tuy Phong, ... Đây là địa phương phức tạp hình thành nhiều nhóm dân tộc cực đoan đấu tranh đòi tôn giáo Bani trong nhiều năm qua gây xáo trộn liên quan an ninh trật tại các địa phương.

Tuy nhiên, các cơ quan ngôn luận tỉnh Bình thuận cụ thể: cổng thông tin điện tử Bình Thuận và Đài phát thanh huyện Bắc Bình đưa tin “Lãnh đạo tỉnh ủy, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bình Thuận viếng thăm các chức sắc và tín đồ uy tín người Chăm theo “đạo Bani”.

Trong thời gian qua, tên gọi “tôn giáo: Bani” và “tôn giáo: Hồi giáo Bani” là một vấn đề khá nhạy cảm tạo xung đột giữa tín đồ với tổ chức tôn giáo gây mất an ninh trật tự tại Ninh Thuận, Bình Thuận.

Sự kiện các cơ quan ngôn luận tỉnh Bình Thuận (cố tình) đưa tin sai lệch về tên gọi “tôn giáo: Bani” vô hình tạo sự hiểu nhầm cho tín đồ Cham Bani nhận một thông điệp cho rằng chính quyền tỉnh Bình Thuận đã công nhận Bani là một tên gọi tôn giáo chính thức trong danh mục của Ban Tôn giáo Chính phủ.

Qua sự việc này, tôi khẩn cầu các cơ quan chức năng Việt Nam cần phải nhất quán tên gọi tôn giáo: “Hồi giáo”, hay “Hồi giáo Bani”, hay “Bani”, … trên các văn bản hành chánh và phương tiện truyền thông. Sự kiện truyền thông nhà nước đưa thông tin không nhất quán có tác hại vô cùng nguy hiểm, có thể gây ra chiến trường tranh chấp tôn giáo, không ai tiên đoán được hậu quả do nó gây ra trong tương lai.