Angkor xâm lược Champa lần thứ 1: năm 946

Written by Putra Podam
In category Nghiên cứu
Jan 15, 2025, 1:12 AM

Vua Indravarman III (Xà-da Nhân-đức-man), trị vì (918-960), là con trai của vua Bhadravarman II. Vị vua Champa (Raja-di-raja), theo tôn giáo Hinduism (Ấn giáo) và tiếp tục sự nghiệp của cha ông trong lãnh vực phát triển tôn giáo Hinduism trở thành quốc giáo.

Năm 918, vua Indravarman III quyết định tạc tượng bằng vàng cho nữ thần Bhagavati (phu nhân Shiva) để thờ phượng và tôn vinh nữ thần Bhagavati từ Yang Pu Kauthara (Thánh Mẫu Nha Trang) trở thành Yang Pu Nagara (Thánh Mẫu Vương Quốc), mà người Champa ngày nay gọi là Po Ina Nagar.

Hành động một vị vua Champa gốc miền bắc Champa đã dâng một phẩm vật cho nữ thần Bhagavati trên đất thánh Kauthara ở phía nam là thể hiện màu sắc chính trị hơn lòng tin tôn giáo. Bởi, vua Indravarman III muốn dựa vào thế lực tôn giáo để xây dựng một quốc gia Champa thống nhất, vì các tiểu vương quốc ở miền nam muốn tự trị. Bên cạnh đó, Indravarman III còn phải đối phó trước mối bang giao với vương triều Angkor (Kampuja) càng ngày càng gay gắt.

Năm 920, một số gia đình thuộc hoàng tộc người Melayu gốc Nam Đảo như Rahdar Ahmed Abu Kamil, Naqid Amr Ali đã trốn chạy khỏi chính sách cai trị khắc nghiệt của tiểu vương Java, được tể tướng Champa là Po Klung Pilih Rajadvara nhận tị nạn. Từ đó, Islam (Hồi giáo) chính thức được phổ biến trong chốn hoàng gia Champa thời vua Indravarman III.

Qua một thời gian ngắn, tôn giáo Islam (Hồi giáo) được đông đảo quần chúng Champa tin theo và cải đạo từ Hinduism sang Islam. Nhân cơ hội, những gia đình quí tộc tị nạn này truyền bá nền văn minh và văn hóa Nam Đảo, đặc biệt là lối kiến trúc và cách điêu khắc cho nghệ nhân Champa. Cũng giai đoạn này, thần dân Champa đã nắm vững kỹ thuật đi biển, biết cách giao lưu buôn bán, giao hảo tốt với các quốc gia lân bang như Trung Hoa và Java. Đây là thời kỳ đầu tiên cũng như sớm nhất tôn giáo Islam được truyền bá vào Champa và trong chốn hoàng gia triều đại vua Indravarman III.

Năm 945, Champa trở thành quốc gia giàu có và thịnh vượng. Vì thấy Champa ngày càng hùng mạnh và ảnh hưởng càng rộng ở Đông Nam Á.

Năm 946, vua Khmer là Rajendravarman II (944-968) cùng binh lính từ Angkor đánh thẳng vào Kauthara-Champa (Aia Terang-Nha Trang), cướp nhiều châu báu trong đó có tượng nữ thần Bhagavati bằng vàng (Bhagavati là nữ thần Yang Pu Nagara, là vị thần bảo vệ xứ sở, biểu tượng uy quyền của Champa). Sau đó, lực lượng Champa vùng dậy phản công, đánh bại và đẩy lùi đoàn quân Khmer.  Một năm sau, vua Indravarman III tìm cách tái lập lại mối quan hệ ngoại giao với Trung Hoa.

Hình 1. Rajendravarman II (944-968), vua đế chế Khmer lần đầu tiên trong lịch sử đưa quân đội từ Angkor đánh thẳng vào Kauthara-Champa năm 946 và cướp nhiều châu báu trong đó có tượng nữ thần Bhagavati bằng vàng (Bhagavati là nữ thần Yang Pu Nagara). Ảnh: Kings and Things.

Các vua của triều đại Indrapura đã xây dựng ở Mỹ Sơn một số đền tháp vào thế kỷ 9, thế kỷ 10 và trung tâm tôn giáo của Champa cũng chuyển từ Đồng Dương về Mỹ Sơn, đây là thời kỳ văn minh Champa đạt đến đỉnh cao.

Năm 960, vua Indravarman III băng hà, con trai là Jaya Indravarman I lên kế vị.

Hình 2. Bimong Po Ina Nagar - Aia Trang (Nha Trang). Đây không phải là Bimong dành riêng cho nữ thần Po Ina Nagar (Thánh mẫu Vương quốc) mà còn thờ 3 vị Nam thần khác là: Shandhaka, Gansha Sri Vinayaka và Sri Malada-Kuthara. Năm 918, vua Indravarman III quyết định tạc hình tượng bằng vàng của nữ thần Bhagavati để thờ phượng và tôn vinh nữ thần Bhagavati từ Yang Pu Kauthara (Thánh Mẫu Nha Trang) trở thành Yang Pu Nagara (Thánh Mẫu Vương Quốc) mà người Chăm hôm nay gọi là Po Ina Nagar.