Theo ghi nhận, thời gian gần đây, một nhóm tín đồ Cham Bani cực đoan do Tiến sĩ Thành Phần đứng đầu đã gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan Trung ương và địa phương, yêu sách đòi:
1. Công nhận “Tôn giáo Bani” như một tôn giáo độc lập;
2. Thành lập một tổ chức tôn giáo mang tên “Hội đồng Liên Chùa Bani” để quản lý và điều hành hoạt động tôn giáo Cham Bani.
Động thái này đã gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng Cham, bởi thực tế, Bani không phải là một tôn giáo mà Bani chỉ mang ngữ nghĩa của tín đồ tôn thờ Allah hay liên quan đến Islam chính thống giáo. Người Cham sử dụng thuật ngữ Bani như nghĩa Muslim. Từ Bani không chỉ những người Cham tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận sử dụng mà còn người Cham Islam tại vùng Nam bộ dùng, cũng như người Muslim trên thế giới.
Bani đã được Nhà nước sử dụng và công nhận trong tổ chức tôn giáo hợp pháp "Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani" tại các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận (nay Lâm đồng và Khánh Hòa). Đây là tên tổ chức đại diện chính thức của cộng đồng người Cham Bani, hoạt động trong khuôn khổ pháp luật.
Trên cơ sở thắc mắc này, Ban Biên Tập Champa.one đã chuyển câu hỏi đến Luật sư Trần Anh Tuấn (Văn phòng Luật sư Anh Tuấn - Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh).
* Ý kiến pháp lý của Luật sư Trần Anh Tuấn
Trao đổi với Ban Biên Tập Champa.one, Luật sư Trần Anh Tuấn phân tích:
“Hiến pháp 2013 và Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo 2016 khẳng định: Nhà nước tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Tuy nhiên, việc công nhận tổ chức tôn giáo phải dựa trên giáo lý, giáo luật, cơ cấu tổ chức rõ ràng và phải được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận."
Hiện nay, đối với cộng đồng Cham Bani, Nhà nước đã công nhận và cấp đăng ký cho "Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani" - đây là tên tổ chức của một tôn giáo hợp pháp, đại diện chính thức.
Do đó, yêu cầu thành lập thêm một tổ chức khác mang tên ‘Hội đồng Liên Chùa Bani’ là không có cơ sở pháp lý. Nếu nhóm cá nhân tự ý lập ra, đó sẽ bị coi là tổ chức bất hợp pháp, có thể dẫn đến xử lý hành chính hoặc thậm chí hình sự nếu gây mất an ninh, trật tự.
Tôi khuyến nghị, thay vì đưa ra yêu sách cực đoan, các cá nhân cần tôn trọng pháp luật, đồng thời tham gia sinh hoạt trong khuôn khổ "Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani" - một tổ chức đã được Nhà nước công nhận. Đây là một tổ chức chính danh để bảo tồn và phát huy bản sắc của cộng đồng Cham Bani.
* Kết luận của Ban Biên tập Champa.one
Qua ý kiến phân tích của Luật sư, có thể khẳng định rằng:
• Bani đã được Nhà nước công nhận trong khuôn khổ Hồi giáo Bani thông qua tổ chức "Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani";
• Mọi tổ chức khác tự xưng, như “Hội đồng Liên Chùa Bani”, đều không có giá trị pháp lý, dễ dẫn đến tình trạng lợi dụng, chia rẽ cộng đồng.
Một ví dụ điển hình là trường hợp ông Katip Từ Công Tấn từng kiến nghị Nhà nước công nhận "Ban đại diện Bani Chánh Thống giáo" tỉnh Khánh Hòa như một tổ chức tôn giáo độc lập. Tuy nhiên, đề nghị này không được chấp thuận, bởi pháp luật chỉ thừa nhận "Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani" là tổ chức hợp pháp đại diện cho tín đồ Cham Bani.
Điều này cho thấy rõ ràng: mọi nỗ lực lập ra các tổ chức song song ngoài khuôn khổ pháp luật đều không được công nhận, và chỉ gây thêm chia rẽ trong cộng đồng.
Ban Biên tập Champa.one đồng tình với phân tích của Luật sư Trần Anh Tuấn, đồng thời cảnh báo đồng bào Cham Bani không nên để bị lôi kéo bởi các nhóm cực đoan mượn danh nghĩa tôn giáo.
Con đường duy nhất chính danh để bảo tồn và phát huy Bani là tham gia sinh hoạt trong "Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani" - tổ chức đã được Nhà nước chính thức công nhận.
Ts.Thành Phần và nhóm gia đình gồm 5 người đồng ký tên lấy danh nghĩa trí thức Cham và gửi đơn các cấp như:
1. Bộ Nội vụ,
2. Ban Tôn giáo Chính phủ,
3. UBND tỉnh Ninh Thuận,
4. Sở Nội vụ tỉnh Ninh Thuận
5.Ban Tôn giáo tỉnh Ninh Thuận
với nội dung đề nghị:
- Đề nghị xóa bỏ cụm từ “Hồi giáo Bani” trong tên tổ chức "Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani" và đổi thành “Tôn giáo Bani”
Hình 1. Đơn do TS. Thành Phần và nhóm 5 người trong gia đình ký gửi Chinh phủ. Ghi chú:
1. Thành Phần (Thôn Phước Nhơn): Người chủ trương thành lập tôn giáo tên: Bani
2. Nguyễn Thị Bi (Thôn An Nhơn): là vợ ông Thành Phần,
3. Thành Thị Thanh Tuyền (Thôn An Nhơn): là em họ vợ Thành Phần,
4. Hứa Đình Oren: là người làm thuê vặt trong nhà Thành Phần,
5. Đào Thành Yến Nhi (Thôn An Nhơn): là sinh viên ở trọ nhà Thành Phần.
Hình 2. Chân dung ông Thành Phần, người chủ trương thành lập tôn giáo mới cho dân tộc Cham mang tên: Bani.
Hình 3. Ông Thành Phần, bị công an huyện Ninh Hải triệu tập vì tội kích động gây mâu thuẫn, chia rẽ dân tộc, tôn giáo.
Hình 4. Bà Thiên Thị Nín, mẹ vợ Châu Minh Đức là Bí thư Đảng ủy xã Phước Nam, bà Nín tự cho mình là phụ nữ quyền lực nhất dựa vào con rể.
Hình 5. Bà Châu Thị Cành, cựu Fulro, con chiên đạo Thiên Chúa giáo, tay sai của Thành Phần, chuyên kích động tín đồ Bani chống Chính phủ.
Hình 6. Đảng viên Từ Công Thánh (Thành Tín), phối hợp với đảng viên Thành Phần vu khống Chánh phủ xóa tôn giáo Chăm, chống Hội đồng Sư cả (HĐSC), nhận nhiệm vụ kích động tại thôn Thành Tín biểu tình ngày Đại hội của HĐSC nhiệm kỳ III.
Hình 7. Đảng viên Báo Ngọc Lích (An Nhơn), phối hợp với đảng viên Thành Phần vu khống Chánh phủ xóa tôn giáo Chăm, chống Hội đồng Sư cả và kích động tại An Nhơn đập phá bảng hiệu Thánh đường An Nhơn, lôi kéo bổn đạo An Nhơn li dị với Hội đồng Sư cả.
Hình 8. Đảng viên Kiều Trung (Tuấn Tú), phối hợp với đảng viên Thành Phần vu khống Chánh phủ xóa tôn giáo Chăm, chống Hội đồng Sư cả và kích động tại địa phương.
Hình 9. Bà Châu Thị Thổi (Thành Tín), người thất học, bị ông Thành Phần lợi dụng gây rối tại địa phương.
Hình 10. Ông Trượng Thanh Huấn (Văn Lâm), người thất học, bị ông Thành Phần lợi dụng gây rối tại địa phương.
